Het kantoor van de Handelsvereniging Amsterdam

In dit statige pand aan de Nieuwezijds Voorburgwal zat vroeger het hoofdkantoor van de HVA, een van de succesvolste bedrijven uit Amsterdam. HVA staat voor Handelsvereniging Amsterdam – niet te verwarren met de Hogeschool van Amsterdam.

De HVA werd opgericht in 1888 door vijf Amsterdamse handelaren die actief waren in de koloniën. In eerste instantie hielden zij zich bezig met de handel in goederen voor landbouwbedrijven in Nederlands-Oost-Indië en het transport van die producten. Al snel besloten ze om het roer om te gooien en zelf plantages te beheren, met gewassen als suikerriet, koffie, cassave en sisal.

In 1910 stopte de HVA met de handelsactiviteiten en richtte zich volledig op het beheer van plantages. Dat bleek financieel – maar niet ethisch – een slimme zet: in 1928 was het bedrijf uitgegroeid tot een van de grootste koloniale ondernemingen ter wereld, met 63 bedrijven in Nederlands-Indië en zo’n 200.000 mensen in dienst. Het hoofdkantoor in Soerabaja, Indonesië, werd in 1925 vervangen door het PTPN XI-gebouw, ontworpen door Eduard Cuypers.

Het hoofdkantoor in Amsterdam, aan de Nieuwezijds Voorburgwal, werd in 1888 gebouwd in neorenaissancestijl door architect Dolf van Gendt. Zijn zoon, Adolf Daniël Nicolaas van Gendt, verzorgde in 1927 een renovatie. De achterkant van het gebouw, aan de Spuistraat, kreeg in 1910 een moderne Berlagiaanse uitstraling. Het monumentale pand vormt nog steeds een belangrijk onderdeel van het stadsbeeld.

In de jaren dertig kreeg de HVA het zwaar door de economische crisis. Het vermogen van het bedrijf daalde fors, en de Japanse bezetting van Nederlands-Indië en de onafhankelijkheid van Indonesië maakten een einde aan de activiteiten daar. Na de oorlog verlegde de HVA de focus naar andere landen, waaronder Afrika en Latijns-Amerika, waar suiker- en palmolieplantages werden opgezet.

In 1982 werd de HVA overgenomen door Bos & Kalis NV. Sinds 1984 opereert de HVA echter weer als zelfstandige onderneming, met het huidige hoofdkantoor aan de Mauritskade 63 in Amsterdam. Een deel van de activiteiten vindt nog altijd plaats vanuit het historische pand aan de Nieuwezijds Voorburgwal, maar dit is niet langer het volledige hoofdkwartier.